سیستم اطفاء حریق
سیستم اطفاء حریق سقفی
مرداد
سیستم اطفاء حریق سقفی
شاخص‌ترین المانی که در سیستم‌های اطفای حریق سقفی می‌شناسیم، سیستم اطفای حریق اسپرینکلر است. در این مطلب با نحوه‌ی کار سیستم اسپرینکلر و سایر موارد مرتبط با سیستم اطفای حریق سقفی آشنا می‌شویم.
برخلاف آنچه ممکن است تصور کنید، خطر آتش‌سوزی نه در هتل‌ها یا مکان‌های عمومی بلکه بیش از همه در خانه‌ها وجود دارد. چرا که هتل‌ها و خیلی از مکان‌های عمومی معمولا به تکنولوژی پیشرفته‌ی سیستم اطفاء حریق مجهزند و یکی از این تکنولوژی‌های جدید، سیستم اطفای حریق اسپرینکلر است.
سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر یک سیستم لوله‌کشی شامل شیرالات، لوله و اتصالات را دربرمی‌گیرد. این شبکه لولهها با آب تحت فشار پر شده و پشت جداره‌‌ی سقف نصب می‌شود. سنسورهای اسپرینکلر نیز در امتداد شبکه‌ی لوله‌کشی نصب می‌شود تا محوطه‌ی زیر خود را از خطر حریق ایمن نگه دارد.
چون آب همیشه در لولهها وجود دارد، سیستم اسپرینکلر همیشه آماده به کار است. در صورت رخ دادن حریق دمای فضای اطراف آتش بالا می‌رود و وقتی به حد مشخصی برسد، سیستم اسپرینکلر فعال می‌شود. یکی از مزایای سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر این است که در زمان رخ دادن آتش‌سوزی، تمام اسپرینکلر های نصب شده در ساختمان فعال نمی شوند. بلکه فقط آن‌هایی که در مجاورت اتش قرار دارند، فعال شده و آب را با فشار جهت مهار و خاموش کردن آتش فوران می‌کنند.
چه زمانی برای نصب سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر مناسب‌تر است؟
سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر توسط متخصصان آموزش دیده که از استانداردهای NFPA و سایر ضوابط مربوط به کشور یا شهر موردنظر آگاهی کامل دارند نصب می‌شود. بهترین زمان برای نصب سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر در زمان ساخت بنا یا در زمان بازسازی ساختمانهای قدیمی است.
البته هنگام طراحی و نصب، نوع ساختمان درنظر گرفته می‌شود. مصالح به کار رفته در ساختمان، مقاومت دیوارها، ارتفاع سقف و… مواردی هستند که باید بررسی شوند و تمام آن‌ها نیز از طریق نقشه‌ی ساختمان به راحتی قابل دسترسی هستند.
از آنجا که بخش مهمی از سیستم اطفاء حریق سقفی اسپرینکلر را لوله‌های آب تشکیل می‌دهد، منابع آب مورد نیاز سیستم باید بررسی شوند. مقدار دبی و فشار شبکه در این سیستم اهمیت زیادی دارد. چرا که اگر این مقادیر از شبکه آب شهری حاصل نشود، باید از مخازن تحت فشار یا مخازن نصب شده در ارتفاع یا پمپ استفاده کرد.
فراموش نکنید که حتی بهترین سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر نیز بدون داشتن منبع آب مناسب، نمی‌تواند در مهار آتش موفق عمل کند.
انواع سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر
سیستم‌های اسپرینکلر به چهار نوع متفاوت تقسیم می‌شوند:
- سیستم لوله خشک
- سیستم لوله تر
- سیستم پیشعملگر
- سیستم سیلابی
سیستم اسپرینکلر پیشعملگر
در سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر پیشعملگر از هوای فشرده در لولهها استفاده می‌شود و جریان یافتن آب در لولهها تنها با تشخیص سیستم اعلام حریق صورت می‌گیرد. این ویژگی کمک می‌کند تا از پاشش آب در هنگام هشدارهای اشتباه یا اشکالات فنی سیستم جلوگیری شود.
سیستم اطفاء حریق سقفی پیشعملگر برای مکان‌هایی مناسب است که تنها در صورت وقوع یک آتش‌سوزی واقعی، نیاز به پاشش آب وجود داشته باشد بنابراین، اجزای دیگری که در ساختمان وجود دارند از پاشش آب صدمه نخواهند دید.
مثلا مکان‌هایی مثل کتابخانه‌ها و دیتاسنترها (مراکز اطلاعاتی) که پاشش آب در حالتی غیر از حریق، صدماتی جبران ناپذیر به کاغذها یا وسایل الکترونیکی وارد خواهد کرد.
سیستم اسپرینکلر لوله خشک
سیستم‌های اطفاء حریق لوله خشک از این جهت که هوای فشرده در لولهها وجود دارد و پیش از آب خارج می‌شود، به سیستم‌های پیشعملگر شباهت دارد. این باعث می‌شود یک دقیقه تاخیر در تخلیه‌ی آب به وجود بیاید اما برای مکان‌هایی با دمای پایین مناسب است چرا که لولهها یخ نمی‌زنند.
این سیستم‌های اطفاء حریق ابزاری برای سریع باز شدن و آزاد شدن هوای داخل لولهها و سرعت گرفتن پاشش آب دارند. برای سیستم اطفاء حریق انبار، خصوصا انبارهایی که در مکان‌های سردسیر واقع شده‌اند، از جمله مواردی است که از سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر لوله خشک استفاده می‌شود.
سیستم اسپرینکلر لوله تر
طراحی سیستم‌های اطفاء حریق لوله تر به شکلی است که دائما آب در لولهها جریان دارد. این ویژگی باعث واکنش سریع نسبت به حریق می‌شود. سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر لوله تر رایجترین نوع از سیستم اسپرینکلر است که در ساختمان‌ها نصب می‌شود.
انواعی از ساختمان که سیستم اسپرینکلر لوله تر برایشان مناسب است، ساختمانهای بلندمرتبه یا ساختمانهای اداری هستند با طبقات محدود هستند. سیستم لوله تر هزینه‌ی نگهداری پایینی دارد و باصرفه است.
سیستم اسپرینکلر سیلابی
سیستم اسپرینکلر سیلابی مانند سیستم پیش عمل‌گر به دتکتور دود یا حرارت نیاز دارد. در این سیستم تمامی اسپرینکلرها باز (Open sprinkler) هستند و فرمان ورود آب به شبکه توسط سیستم اعلام حریق به شیر کنترل ارسال می شود.
وقتی مایعات قابل اشتعال در سرتاسر یک طبقه پخش می شوند، این نوع سیستم اسپرینکلر بسیار مناسب خواهد بود. فضاهای صنعتی و ساختمان‌هایی که مخازن زیادی در آن‌ها قرار دارد بیشتر از سیستم اسپرینکلر سیلابی استفاده می‌کنند.
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک CO2
حتی اگر کوچکترین آشنایی با فرایند سوختن داشته باشید، می‌دانید که یکی از اجزای لازم برای رخ دادن آتش، اکسیژن است. بنابراین اگر در فضایی که حریق اتفاق افتاده، سطح اکسیژن موجود پایین بیاید می‌توان حریق را مهار کرد.
این فرایند کنترل و خاموش کردن آتش از طریق کاهش سطح اکسیژن فضا، از طریق سیستم اطفاء حریق اتوماتیک CO2 امکانپذیر است.
دی‌اکسید کرین گازی بی‌رنگ، بی‌بو و از لحاظ شیمیایی خنثی است که هم به‌راحتی در دسترس و هم از لحاظ الکتریکی نارسانا است. ازجمله مکان‌هایی که این سیستم اطفاء حریق در آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد:
انبارهایی که در آن مایعات قابل اشتعال نگهداری می‌شود، ترانسفورماتورها، تجهیزات الکتریکی دوار، نیروگاه‌های برق، تأسیسات فراوری فلزات، صنعت چاپ، ترکیب رنگ و تأسیسات ماشین‌کاری است.
مزایای سیستم اطفاء حریق اتوماتیک CO2
همچنین این سیستم مزایایی نیز دارد که به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
به لحاظ زیست محیطی، گاز CO2 اثر بدی روی طبیعت ندارد و یکی از گازهایی است که در جو زمین وجود دارد. خاصیت نارسانایی و عایق الکتریکی بودن باعث می‌شود در موقعیت های مختلفی این سیستم کاربردی باشد. استفاده از آن محدودیت زیادی ندارد و می‌تواند در موقعیت‌های مختلف برای مهار آتش‌سوزی استفاده شود. سرعت بالایی در کنترل آتش‌سوزی دارد و می‌تواند تنها در چند ثانیه به کل منطقه‌ی خطر نفوذ کرده و آتش را خاموش کند.
