اعلام حریق آدرس پذیر

سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر به منظور رفع برخی از محدودیتهای سیستم های اعلام حریق متعارف به وجود آمده اند. سیستم های اعلام حریق در سه گروه سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، متعارف و بدون سیم طراحی و تولید میشود و ما با توجه نوع و ساختار و بزرگی و اهمیت پروژه یک از آنها را  انتخاب و نصب میکنند. 

اصول کشف و تشخیص حریق در سیستم آدرس پذیر همانند سیستم متعارف است؛ یعنی ما همان دتکتورهای دودی، حرارتی، شاسی، آژیر و فلاشرها را داریم بعلاوه امکان داشتن آدرس و مشخصه منحصر بفرد برای تجهیر که از طریق آن، مرکز کنترل قادر به شناسایی و تعیین محل هریک از آن تجهیزات است. مرکز کنترل اعلام حریق با استفاده از پروتکل های ارتباطی، اطلاعات وضعیت هر یک از این تجهیزات را تجزیه و تحلیل کرده و در هنگام وقوع حریق، محل دقیق آن را مشخص می کند

سیستمهای اعلام حریق آدرس پذیر دارای دقت بالا در شناسایی محل حریق، خطا و محل وقوع آنها هستند و از این روی مشکلات و معضلات سیستم های متعارف در پروژه های بزرگ را برطرف کرده اند.

شکل زیر پیکره بندی یک سیستم اعلام حریق آدرس پذیر را نشان میدهد. در سیستم آدرس پذیر چیدمان تجهیزات کشف و اعلام حریق به صورت یک حلقه (لوپ) به کنترل پنل متصل میشوند . به گونه ای که دو سیم مثبت و منفی از مرکز کنترل خارج شده و به تک تک تجهیزات متصل می شوند و در نهایت به مرکز کنترل برمی گردد. در سیستم آدرس پذیر هر تجهیز آدرس منحصربه فرد خود را دارد و با مرکز کنترل در ارتباط است. در صورت تشخیص حریق و بروز خطا در هر یک از تجهیزات ورودی روی لوپ، آدرس دقیق آن در مرکز کنترل نمایش داده میشود. توجه داشته باشید که محل نصب هر یک از تجهیزات اعلام حریق و آدرس منحصر به فرد آن در زمان نصب و راه اندازی سیستم در مرکز کنترل تعریف شده است

لازم به ذکر است که بسته به نوع پروژه ، اهمیت ,تعداد تجهیزات مورد نیاز و نوع چینش و پیچیدگی ساختمان های آن پروژه، ممکن است تحت شرایطی استفاده از سیستم اعلام حریق آدرس پذیر لازم و بصرفه تر باشد. همچنین توجه داشته باشید که استاندارد مقیاسی را برای اندازه گیری بزرگ یا کوچک بودن یک پروژه مطرح نکرده است و این قضیه به قضاوت مهندسی طراح، نظر مقام قانونی مسئول و متراژ و شرایط پروژه برمی گردد.

با توجه به اینکه در سیستم اعلام حریق متعارف امکان شناسایی دقیق محل وقوع حریق از روی کنترل پنل نیست نیاز به کابل کشی زیاد عدم امکان اتصال دو یا چند پنل برای افزایش زون و عدم پذیرش تعداد زیاد دتکتور در زون ها ما از سیستم اعلام حریق آدرس پذیر استفاده می‌کنیم

مزایای سیستم اعلام حریق آدرس پذیر:

• نیاز به کابل کشی کمتر نسبت به سیستم متعارف
• عیب یابی سریع تر و راحت تر نسبت به سیستم متعارف
• انعطاف پذیری بالا در تعریف روابط بین ورودی ها و خروجی های سیستم
• ارائه امکانات نرم افزاری فراوان جهت کنترل و مدیریت سیستم اعلام حریق
• دقت بسیار بیشتر در مقایسه با سیستم های متعارف و تشخیص دقیق محل وقوع حریق
• اغلب در پروژه های متوسط و بزرگ مورداستفاده قرار می گیرند.

معایب سیستم اعلام حریق آدرس پذیر:

• بالاتر بودن هزینه استفاده از این سیستمها در پروژه های کوچک نسبت به سیستمهای متعارف
• نصب و راه اندازی مشکل و نیاز به برنامه ریزی کردن مرکز کنترل و تجهیزات
• ایجاد سردرگمی در کاربران عمومی نظیر نگهبانان به علت عدم سادگی در بهره برداری از مراکز کنترل برخی سازندگان در پاره ای از موارد
• ناسازگار بودن تجهیزات سازندگان مختلف با هم و امکان استفاده از محصولات فقط یک سازنده در بیشتر اوقات

 

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر هوشمند

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر هوشمند یک نوع از سیستم اهلام حریق آدرس پذیر هست که ساختار آن همانند سیستمهای آدرس پذیر معمولی است؛ با این تفاوت که ویژگی ها و امکانات نرم افزاری بیشتر و قوی تری را در زمینه بهره برداری، آزمون و نگهداری سیستم ارائه میدهد. عملکرد دتکتورها در سیستم های اعلام حریق متعارف و آدرس پذیر معمولی به صورت صفر و یک است. یعنی یا در شرایط عادی و یا در شرایط هشدار قرار دارند. اما در ساختار داخلی مرکز کنترل و تجهیزات آدرس پذیر هوشمند (آنالوگ) از ریزپردازنده ها استفاده شده است که به صورت نرم افزاری با یکدیگر در ارتباط هستند. از آنجایی که دتکتورهای هوشمند به صورت پیوسته معیارهای محیطی را اندازه می گیرند و برای تصمیم گیری به مرکز کنترل گزارش میدهند، به سیستم آدرس پذیر هوشمند، سیستم آدرس پذیر آنالوگ نیز گفته میشود.

سیم بندی سیستمهای آدرس پذیر هوشمند مانند سیستمهای آدرس پذیر معمولی به صورت حلقوی است و از این نظر تفاوتی در طراحی نصب و راه اندازی ندارند. یکی از ویژگی های بارز سیستمهای آدرس پذیر هوشمند، تفکیک شرایط هشدار از شرایط خطا و جبران سازی حساسیت دتکتورها در مواجهه با آلودگی های محیطی است

 

ساختار و نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

در سیستم آدرس پذیر تمام تجهیزات اعم از دتکتورها، شاسی ها و آژیر همه در داخل یک لوپ قرار میکیرند . برخلاف سیستم متعارف ورودی ها و خروجیهای سیستم مجزا نیست. هر تجهیز برای خود آدرس منحصر بفرد دارد و با توجه به پروتکل ارتباطی مابین تجهیزات و کنترل پنل اعلام حریق در سیستم قرار میگیرند .

در مدار لوپ آدرس پذیر، اطلاعات بین تجهیزات و مرکز کنترل از طریق یک جفت سیمی که تغذیه تجهیزات روی لوپ را تأمین می کنند، تبادل میشوند. درواقع سیگنال های ارتباطی بین تجهیزات آدرس پذیر و مرکز کنترل بر روی سیمهای خط تغذیه سوار می شوند و ارتباط بین آنها برقرار می گردد..

پروتکل ارتباطی بین تجهیزات اعلام حریق و مرکز کنترل آدرس پذیر ساخت هر سازنده منحصر به خود و با دیگری متفاوت است،  باید حتما از محصولات و تجهیزات اعلام حریق یک سازنده در لوپ آدرس پذیر استفاده شود. البته در این خصوص استثنائات زیر هم وجود دارندو برخی از سازندگان مطابق یک پروتکل اقدام به طراحی و تولید میکنند .  و ما میتوانیم با توجه به تاییده سازنده از دو یا چند برند در یک سیستم اعلام حریق استفاده کنیم .

مطابق استاندارد ۷۲ NFPA برای حداکثر تعداد تجهیزی که میتوان در لوپ آدرس پذیر جانمایی کرد، محدودیتی وجود ندارد. استاندارد این موضوع را به سازنده مرکز کنترل و توصیه های آنها واگذار کرده است.

زون بندی در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر بنا به نیاز و طراحی پروژه یک لوپ را میتوایم به چند زون تقسیم کنیم و این زون بندی به صورت نرم افزار و از روی کنترل پنل انجام میشود . بطور مثال در شکل زیر ما تجهیزات هر طبقه را در یک زون قرار دادیم و با خط فرضی آبی رنگ نشان دادیم .

حداکثر طول لوپ آدرس پذیر در سازندگان مختلف متفاوت است و معمولا در برگه اطلاعات حدود ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ متر اعلام می شود که بستگی به عوامل متعددی نظیر تعداد تجهیزات روی لوپ و نیز ضخامت کابل مورداستفاده دارد. اکیدا توصیه میشود که در زمان طراحی سیستم آدرس پذیر حتما از نرم افزارهای محاسبه گر لوپ که توسط هر سازنده ارائه می شود استفاده کنید.

نکته اینکه اکثر سازندگان سیستم اعلام حریق، تجهیزات ضد انفجاری نظیر آژیر، فلاشر، شاسی اعلام حریق، دتکتور گاز، دتکتور شعله و دتکتور حرارت را تولید نمی کنند و همچنین ممکن است تولیدکننده تجهیزاتی نظیر دتکتور دود مکشی، دتکتور حرارت خطی و دتکتور دود خطی نباشند. این در حالی است که در پروژه ها نیاز به استفاده از چنین تجهیزاتی نیز داریم که معمولا آدرس پذیر نیستند. در چنین شرایطی با استفاده از ماژول های واسط ورودی و خروجی می توان آنها را به مدار لوپ سیستم آدرس پذیر ارتباط داد.

نحوه آدرس دهی تجهیزات آدرس پذیر

با توجه به اینکه هر تجهیز آدرس منحصر به فردی دارد تا توسط پنل اعلام حریق قابل شناسایی باشد پس در مرحله نصب و راه اندازی سیستم آدرس پذیر، آدرس هر تجهیز باید به صورت مجزا تنظیم و آدرس دهی شود. روش آدرس دهی در سازندگان مختلف متفاوت است که در ادامه به بررسی چند روش پرداخته میشود.  

 

آدرس دهی به صورت دستی

آدرس دهی تجهیزات برخی از سازندگان به صورت دستی است به طوری که نیاز به هیچگونه تجهیز اضافی ندارد. برخی از روشهای دستی آدرس دهی در شکل زیر نشان داده شده است. برای جزئیات مربوط به آدرس دهی این گونه تجهیزات، به دستورالعمل سازنده آن مراجعه نمایید.

آدرس دهی با دستگاه آدرس دهی آدرس دهی تجهیزات در برخی از سازندگان توسط دستگاه آدرس دهی صورت می پذیرد.

آدرس دهی به صورت نرم افزاری

در آدرس دهی به صورت نرم افزاری، امکان تنظیم آدرس از روی مرکز کنترل وجود دارد و نیاز به تجهیز اضافه برای آدرس دهی یا تغییر آدرس تجهیزات نیست.

 

آدرس دهی پیش فرض کارخانه با شماره سریال

آدرس دهی تجهیزات در برخی از سازندگان به صورت پیش فرض کارخانه و با یک شماره سریال واحد در زمان تولید مشخص می گردد. در زمان برنامه ریزی و راه اندازی سیستم اعلام حریق کافی است که این شماره سریال درج شده بر روی تجهیز را به نرم افزار سیستم معرفی کرد. در خصوص جزئیات مربوط به استفاده از این گونه تجهیزات آدرس پذیر به دستورالعمل سازنده آن مراجعه نمایید.